آشنایی با عملکرد و کاربردهای دمپرها در واحدهای هواساز و کانال کشی
یکی از مهم ترین بخش های هر سیستم تهویه مطبوع (HVAC)، کنترل جریان هواست. اگر هوای سرد یا گرم به طور یکنواخت و کنترل شده در فضا توزیع نشود، نه تنها آسایش حرارتی ساکنین کاهش می یابد، بلکه مصرف انرژی سیستم نیز به شدت افزایش پیدا می کند.
در این میان، دمپر (Damper) به عنوان یک تجهیز کلیدی، وظیفه تنظیم، قطع یا تغییر مسیر جریان هوا را بر عهده دارد. دمپرها هم در واحدهای هواساز (Air Handling Units) و هم در شبکه کانال کشی نصب می شوند.
دمپر چیست و چرا اهمیت دارد؟
دمپر در واقع یک دریچه مکانیکی یا موتوری است که با استفاده از پره های قابل تنظیم، حجم هوای عبوری از کانال را کنترل می کند.
اهمیت دمپرها به این دلیل است که بدون وجود آن ها، امکان تنظیم دقیق جریان هوا در بخش های مختلف ساختمان وجود نخواهد داشت.
به زبان ساده، دمپرها نقش شیر هوا در سیستم تهویه را دارند. همان طور که برای کنترل جریان آب از شیر استفاده می کنیم، در کانال کشی نیز دمپر وظیفه تنظیم هوا را دارد.
انواع دمپر در سیستم های تهویه
۱. دمپر دستی (Manual Damper)
تنظیم پره ها به صورت دستی
مناسب پروژه های کوچک یا کانال های فرعی
۲. دمپر موتوری (Motorized Damper)
مجهز به موتور الکتریکی یا پنوماتیکی
کنترل اتوماتیک توسط BMS یا ترموستات
پرکاربرد در ساختمان های بزرگ و هوشمند
۳. دمپر یک طرفه (Backdraft Damper)
اجازه عبور هوا فقط در یک جهت
جلوگیری از بازگشت هوا به کانال
۴. دمپر حریق و دود (Fire & Smoke Damper)
نصب در دیوارها یا محل عبور کانال از یک فضا به فضای دیگر
جلوگیری از انتقال آتش و دود در زمان حریق
فعال سازی توسط سنسور حرارت یا سیستم اعلام حریق
۵. دمپر VAV (Variable Air Volume)
تنظیم حجم متغیر هوا برای هر فضا
کاهش مصرف انرژی و افزایش دقت در کنترل دما
۶. دمپر ضد لرزش و صدا
کاهش ارتعاش و صدای فن قبل از ورود به کانال
کاربرد دمپرها در هواساز (AHU)
در واحدهای هواساز، دمپرها یکی از اجزای اصلی کنترل جریان هوا هستند.
مهم ترین نقش ها:
تنظیم درصد هوای تازه (Fresh Air) و هوای برگشتی (Return Air)
بستن کامل مسیر هوا هنگام خاموشی سیستم
کنترل فشار داخل کانال و بهبود راندمان فن ها
کاهش اتلاف انرژی از طریق هوای ناخواسته
کاربرد دمپر در کانال کشی ساختمان
تقسیم هوا بین طبقات و اتاق های مختلف
جلوگیری از انتقال بو یا آلودگی بین فضاها
ایمنی بیشتر در زمان آتش سوزی (دمپر دود و حریق)
کاهش فشار اضافی در سیستم کانال
افزایش طول عمر فن و تجهیزات تهویه
مزایای استفاده از دمپر در سیستم تهویه
کنترل دقیق حجم هوا و بهبود کیفیت تهویه
کاهش مصرف انرژی و هزینه های بهره برداری
افزایش ایمنی ساختمان در برابر آتش سوزی
ارتقای سطح آسایش حرارتی ساکنین
امکان یکپارچه سازی با سیستم های هوشمند (BMS)
نکات مهم در انتخاب دمپر مناسب
نوع پروژه: آیا ساختمان مسکونی است یا صنعتی؟
شرایط کاری: دما، رطوبت و فشار هوا در سیستم
ایمنی: در پروژه های بزرگ باید از دمپرهای حریق استاندارد استفاده شود
کنترل هوشمند: اگر سیستم BMS دارید، دمپر موتوری انتخاب بهتری است
نتیجه گیری
دمپرها یکی از اجزای کلیدی سیستم های تهویه مطبوع محسوب می شوند که وظیفه اصلی آن ها تنظیم و هدایت جریان هواست. استفاده از دمپرهای مناسب در واحد هواساز و کانال کشی باعث افزایش راندمان انرژی، ارتقای ایمنی و ایجاد شرایط آسایش حرارتی بهتر برای ساکنین می شود.
شرکت تهویه رویال به عنوان تولیدکننده تجهیزات تهویه مطبوع، آماده مشاوره و طراحی سیستم های مجهز به دمپرهای استاندارد و کارآمد است.
